پيوندهاي اجتماعي نيازمند تحكيم است و استوارسازي اين رشته ها با كلي گويي به دست نمي آيد. بايد نمونه هاي عملي و مصداق هاي خاص و روشن ارائه شود تا مرزهاي دوستي و پيوندهاي عاطفي استوارتر گردد و پايدار بماند، "سلام"و دست دادن يكي از اين امور است.

نخستين علامت صداقت و برادري و مودت"سلام دادن"است و در پي آن،دست دادن و مصافحه. دو نفر را تصور كنيدكه به يكديگر مي رسند، آشنا و دوست هم هستند در اين برخورد بهتر است نخستين كلامشان چه باشد؟آيا مناسب تر از سلام چيزي سراغ داريد؟

سلام، اطمينان به طرف مقابل است كه هم سلامتي و تندرستي تو را خواستارم هم از جانب من آسوده باش و مطمئن كه گزندي به تو نخواهد رسيد من خيرخواه تو هستم نه بدخواه و كينه ورز و دشمن. نيز نوعي درود و تحيت اسلامي است كه دو مسلمان به هم مي گويند. اين معناي شعار اسلامي سلام است.

دست دادن و دست هم را صادقانه به گرمي فشردن، نشان ديگري از محبت و صميميت و خيرخواهي است و دلها را به هم نزديكتر و محبت ها را بيشتر مي سازد. تماس دو دست قلبها را نيز به هم نزديكتر مي كند.

سلام نام خداست و تحيت الهي سفارش پيامبر (ص) است و امامان تا آنجا كه فرموده اند؛ اگر كسي پيش از سلام شروع به سخن كرد جواب ندهيد.

در حديث ديگري امام صادق(ع) از قول خداوند نقل مي كند كه؛بخيل كسي است كه از سلام دادن به ديگري بخل ورزد.

سلام دادن به ديگري نه تنها چيزي از قدر و جايگاه انسان نمي كاهد و هيچ گونه ضرر و زيان مادي، پولي، آبرويي و... ندارد، بلكه محبت آور و صفابخش است و خداپسند و سيره رسول اكرم(ص) و روش و منش اولياي الهي است. به علاوه نشانه اي از تواضع و فروتني و نداشتن كبر است. انسانهاي متواضع نه تنها زيان نمي بينند بلكه عزت و محبوبيت هم پيدا مي كنند.

امام صادق(ع) فرمود؛از نشانه هاي فروتني اين است كه به هر كس كه برخورد مي كني سلام دهي. پيامبراكرم(ص)فرمود؛هرگاه يكديگر را ديدار كرديد با سلام و دست دادن با هم ديدار كنيد.

 

ادب و آداب سلام كردن

سيره پيامبر خدا (ص) آن بود كه به هر كه مي رسيد حتي كودكان ابتدا به او سلام مي كرد به خصوص در مورد سلام دادن به كودكان مي فرمود پنج صفت است تا زنده ام آنها را رها نخواهم كرد يكي هم سلام دادن به كودكان است تا پس از من سنت گردد. اين خصلت خجسته از اخلاق حسنه و روحيه پاك و تواضع او سر چشمه مي گرفت.

سلام را بايد آشكارا، بلند و با صداي رسا ادا كرد. احاديث زيادي با عنوان الجهر بالسلام"و "افشا سلام" آمده كه سفارش اكيد دارد كه سلام ها، رسا و بلند باشد نه زير لب و آهسته و نامفهوم و ناقص. جواب سلام نيز بايد همين گونه باشد، يعني بلند و واضح،تا طرف بشنود.

اگر در برخورد با ديگران يا ورود به جلسه اي و..... سلام آهسته بگوييد شايد سلامتان شنيده نشده باشد با اينكه شما سلام كرده ايد ولي به دليل سروصدا يا جمع نبودن حواس يا هر عامل ديگر سلامتان را نشنوند شما را بي ادب و بي اعتنا خواهند شمرد و متكبر خواهند پنداشت يا اگر سلام ديگري را جواب دهيد اما آهسته و زير لب به گونه اي كه نفهمد و نشنود شايد پيش خود فكر كند مساله اي یا خصومتي پيش آمده يا شما سر سنگين و متكبر شده ايد كه حتي جواب سلامش را هم نمي دهيد يا با دشواري و بي علاقگي جواب مي دهيد.

مصافحه هم دوستي آور، كدورت زا و محبت آفرين است ما علاقه خود و صميميت را با دست دادن ابراز مي كنيم. بر عكس اگر با كسي كدورت و دشمني داشته باشيم از دست دادن با او پرهيز مي كنيم. به همين خاطر اين دستور مقدس و پر بركت اسلامي در تحكيم رابطه هاي دوستي و اخوت ثمر بخش است.

امام باقر(ع) فرمود؛ هر دو نفر مومني كه با هم دست بدهند دست خدا ميان دست آنان است و دست محبت الهي بيشتر با كسي است كه طرف مقابل را بيشتر دوست بدارد.

دست دادن نيز همچون سلام ادب و آدابي دارد. يكي از آنها پيوستگي و تكرار است. در يك سفر و همراهي و ديدار حتي چند بار دست دادن نيز مطلوب است. همچنين هنگامه مصافحه، طول دادن و دست را زود عقب نكشيدن از آداب ديگراين سنت اسلامي است.در مصافحه پاداش كسي بيشتر است كه دستش را بيشتر نگه دارد.

 

دست دادن با نامحرم در معاشرت ها

بر اساس مكتبي بودن مرز دوستي ها و رابطه ها و معاشرت ها، دست دادن با نامحرم چه زن و چه مرد حرام است و صرف دوستي و رفاقت و آشنايي و همكار بودن يا ملاحظات سياسي و ديپلماتیک در سفرهاي خارجي و ديدارهاي رسمي دليل نمي شود كه كسي با نامحرم و اجنبي مصاحفه كند. روشنفكر مابي در اين مساله جايي ندارد.

رسول خدا(ص)فرمود؛با زنان دست نمي دهم البته با زنان نا محرم.